Ocena stopnia nadwagi/niedożywienia organizmu za pomocą wskaźnika BMI

Prostym sposobem oceny stopnia nadwagi lub niedożywienia organizmu u osób nieuprawiających sportu jest tzw. wskaźnik BMI (z ang.: Body Mass Index) czyli wskaźnik masy ciała.

Wskaźnik ten absolutnie nie ma zastosowania u osób regularnie trenujących, o czym więcej za chwilę.

Jeżeli więc nie uprawiasz żadnego sportu, a pragniesz jedynie zorientować się w jakiej "kondycji" znajduje się Twój organizm, możesz śmiało z niego korzystać. W przeciwnym wypadku, weź pod uwagę inne sposoby oceny stanu zdrowia np.: pomiary tkanki tłuszczowej lub pomiar obwodów ciała.

Wskaźnik BMI obliczamy dzieląc wagę w [kg] przez wzrost w [m²]. Otrzymany wynik w zakresach podanych poniżej oznacza odpowiednio:

Co w praktyce oznacza wskaźnik BMI?

Wskaźnik ten z góry zakłada, że wszystkie wyniki ponad normę lub poniżej normy są efektem tycia lub niedożywienia.
Jak wspomniałem wcześniej nie ma on zastosowania u osób regularnie trenujących.
Powodem tego jest m.in. fakt, iż osoby uprawiające sport posiadają, albo zdecydowanie większy, albo zdecydowanie mniejszy stosunek masy mięśniowej względem wzrostu, niż osoby niećwiczące. Organizm tych osób, w zależności od rodzaju uprawianej dyscypliny, albo przybiera, albo traci na wadze.
Np. w przypadku osób regularnie ćwiczących na siłowni, organizm tych osób chłonie bardzo dużo składników odżywczych i wody, zwiększając tym samym swoje rozmiary, a co za tym idzie i wagę. Jednocześnie redukcji ulega sama tkanka tłuszczowa.

Poza tym tkanka mięśniowa jest cięższa od tkanki tłuszczowej o ok. 12% - 18% (1 cm³ tłuszczu waży 0,90 - 0,94 g, natomiast 1 cm³ tkanki mięśniowej waży 1,05 - 1,06 g).
Zastosowanie tego wskaźnika w takiej sytuacji prowadzi często do absurdów.

Wysoki wskaźnik BMI

Aby lepiej zobrazować ten przypadek posłużę się swoim przykładem.
Przy wzroście 190 cm i wadze 110 kg mój wskaźnik BMI wynosi 30,47. Z norm BMI podanych powyżej, wynika, że mam problemy zdrowotne i to dosyć poważne. Jakkolwiek posiadam odrobinę tkanki tłuszczowej, to jednak (subiektywnie oceniając) raczej trudno mi się z tym zgodzić, abym był osobą otyłą (I st.) z zagrożeniem zdrowia z powodu nadmiaru tkanki tłuszczowej.

Niski wskaźnik BMI

Na "drugim biegunie" znajdują się sportowcy uprawiający dyscypliny wytrzymałościowe np. biegacze długodystansowi. W przypadku tych osób wskaźnik BMI często wskazuje na wyniki w zakresach świadczących o niedożywieniu organizmu, co mówiąc delikatnie, mija się z prawdą. Sportowcy Ci nie są niedożywieni, jedynie spalają tak duże ilości energii, że poziom tkanki tłuszczowej jest u nich o wiele niższy, niż u osób niećwiczących. Niestety wraz z utratą tkanki tłuszczowej dochodzi u nich także do utraty znacznej ilości tkanki mięśniowej, przez co ich waga wydaje się również być zaniżona.

Jeśli porównamy ze sobą sylwetki biegaczy biegających skrajnie różnej długości dystanse, to zauważymy pewną prawidłowość. Im krótszy dystans tym potężniejsza sylwetka. Im dłuższy dystans, tym smuklejsza sylwetka.
Biegacze krótkodystansowi (mniej więcej do 1000 metrów) to nierzadko prawdziwi kulturyści. Biegacze długodystansowi to osoby najczęściej szczupłe i bardzo szczupłe (żeby nie powiedzieć chude). Zarówno w przypadku jednych, jak i drugich, wskaźnik BMI będzie zakłamywał rzeczywisty obraz stanu ich organizmu - albo będzie mówił o niedożywieniu, albo o otyłości.

Jak widać na powyższych przykładach wskaźnik masy ciała nie zawsze się sprawdza, ale też w związku z tym nie należy przekreślać całkowicie jego przydatności. Mimo wszystko, dla osób nieprowadzących sportowego trybu życia, stanowił on będzie zawsze jakiś punkt odniesienia.

Wojciech Kowalczyk
trener personalny

«« powrót do poprzedniej strony